Quốc gia thiếu ngủ

Thứ tư, 6/6/2018, 00:03 (GMT+7) 112 Lưu

Đầu năm nay, một nhóm học sinh phổ thông ở Sài Gòn tự làm khảo sát trên hàng nghìn bạn cùng lứa và phát hiện ra rằng 81,8% số bạn được hỏi ngủ dưới 7 tiếng mỗi ngày. Nguyên nhân chính là do áp lực học hành.

Truyền thông khi ấy mô tả rằng đó là "lời kêu cứu" vì thiếu ngủ của học sinh. Nhưng nghiên cứu rất ý nghĩa này nhanh chóng rơi vào quên lãng.

Lúc mới sang Việt Nam, tôi làm quản lý một trung tâm tiếng Anh dành cho người Hàn Quốc. Học sinh Hàn Quốc học suốt ngày, rồi tiếp tục đi học tại các trung tâm tiếng Anh, toán học, văn học… rồi về làm bài tập. Tụi nhỏ chỉ ngủ từ bốn đến sáu tiếng mỗi ngày.

Tôi thấy rất bối rối và khó hiểu. Tại sao cha mẹ Hàn Quốc muốn điều tốt nhất cho con cái mình, sẵn sàng chi trả mọi giá để con được hưởng nền giáo dục tiên tiến nhất mà lại không cho tụi nhỏ ngủ đủ thời gian? Tôi thấy điều này không tốt chút nào. Hồi nhỏ ở Canada, tôi vào học lúc 9 giờ sáng và tan trường lúc 3 giờ rưỡi chiều, rồi có thể làm bài tập về nhà. Nhưng ít lắm, hầu như tôi không làm.

Và trong khi nối bước Hàn Quốc trở thành "con rồng châu Á" mới, xã hội Việt Nam cũng lại đang tạo ra tình trạng này. Năm 2016, một bác sĩ nhi khoa khẳng định 40% trẻ em Việt Nam đang thiếu ngủ do học quá nhiều. Nghiên cứu của các em học sinh phổ thông đầu năm nay còn đáng sợ hơn: cứ 5 em học sinh thì có 4 em khó tập trung trên lớp vì thiếu ngủ.

Theo hầu hết các nghiên cứu uy tín đã từng được thực hiện, mỗi ngày con người phải ngủ ít nhất là tám tiếng để não có đủ thởi gian "ôn" lại những gì đã học hôm trước.

Giáo sư thần kinh học Matthew Walker từ Viện Đại học California-Berkeley làm một thí nghiệm trên chuột, cho chúng "giải quyết" một mê cung vừa sức rồi đi ngủ. Khi quét não chuột, ông thấy nó vẫn đang cố gắng tìm lối thoát khỏi mê cung ngay trong giấc ngủ mà lại nhanh hơn gấp hai mươi lần khi thức. Quả thực, ngày hôm sau, con chuột xử lý mê cung hiệu quả hơn hôm trước từ 20% đến 30%. "Ngủ hoàn toàn là phần cần thiết nhất của việc học" - Matthew Walker kết luận.

Và ngược lại, với người, khi mình học nhiều, thiếu ngủ, não mình sẽ không giữ lại được thông tin gì. Như thế, thì cách người Hàn Quốc hay Việt Nam cho con học nhiều ngủ ít giống như khi mình muốn leo núi mà quảy thêm một số cục đá bự trong ba lô để tập sức tải.

Tôi cũng thấy một sự nhầm lẫn về vấn đề ngủ lúc làm cho một công ty lớn ở Việt Nam. Chủ tịch công ty hay uống rượu, đi ngủ rất muộn rồi lúc nào cũng thức dậy lúc bốn giờ sáng. Chắc ông nghĩ làm thế là kỷ luật, và cũng có rất nhiều người ngưỡng mộ khả năng này.

Ở nước Anh, cựu thủ tướng Margaret Thatcher, được mệnh danh là bà đầm thép, nổi tiếng vì chỉ ngủ trung bình bốn tiếng mỗi ngày.

Nhưng, nghiên cứu về người thiếu ngủ cho thấy, đối tượng này hay bị huyết áp cao, tăng cân, trầm cảm, Alzheimer, giảm lượng tế bào chịu trách nhiệm chống ung thư… Margaret Thatcher cũng bị mấy bệnh đó. Cái gì cũng có cái giá của nó.

Và về những người có suy nghĩ ngủ ít là tốt, hay thể hiện sự "lao tâm khổ tứ" cho sự nghiệp, nó không khác gì việc lái xe gắn máy ở Việt Nam mà không đội nón bảo hiểm: nó chỉ khiến cho bạn qua đời sớm hơn thôi. Người ngủ đầy đủ sống lâu hơn và chất lượng cuộc sống của họ cũng tốt hơn.

Bộ não con người theo dõi và đo đếm thời gian mà chúng ta thiếu ngủ - tạm gọi đó là "nợ ngủ". Và rượu ngăn cản những giấc ngủ sâu và tốt nhất, để "sạc pin" cho mỗi chúng ta và xử lý bộ nhớ. Đó là lý do tại sao khi người ta ngừng uống rượu thì vài ngày sau họ lại gặp những giấc mơ kỳ lạ do những món "nợ ngủ" được trả dần.

Vào mùa xuân và mùa hè, khi một giờ giấc ngủ bị mất vì chỉnh đồng hồ (ở nhiều quốc gia theo quy ước giờ mùa hè), có sự gia tăng 24% các cơn đau tim. Vào mùa thu, khi được thêm một giờ ngủ, các cơn đau tim giảm tới 21%.

Tôi thường ngủ 8 đến 9 tiếng mỗi ngày. Thực sự mỗi sáng thức dậy tôi thấy rất vui, khỏe, rất sẵn sàng chiến đấu với một ngày mới. Một người nói với tôi: "Jesse ngủ nhiều quá! Ngủ nhiều không tốt!".

Nhưng thực sự trong xã hội bây giờ, điều nguy hiểm không phải là ngủ nhiều mà là ngủ không đủ. Từ 12 giờ khuya tới trước rạng sáng. Đó là lúc theo đồng hồ sinh học, con người sắp bước vào giai đoạn ngủ sâu (REM), nhưng trớ trêu thay, nhiều người dân thành phố xem lúc đó mới là giờ chuẩn bị đi ngủ.

Từ hàng triệu năm nay, cơ thể con người chúng ta đều được Mẹ Thiên nhiên lập trình sẵn nhịp sinh học tương ứng với chu trình của Mặt trời. Vậy mà giờ đây ta lại tự phá vỡ nhịp đó.

Ngay lúc này, ở nhiều gia đình, việc bọn trẻ đi ngủ muộn vẫn đang được khuyến khích như một chìa khóa cho sự thành đạt.

Jesse Peterson
(Nguyên tác tiếng Việt)

Quan tâm

223

2018-06-14 9:59 GMT+07:00 Tran Huutoan <huutoan66@gmail.com>:

Ý nguyện che giấu
Thứ tư, 13/6/2018, 00:22 (GMT+7)  46 Lưu
Những ai làm việc nơi công sở có lẽ đều từng tự vấn về "chính trị văn phòng": tại sao một người vừa mới khen mình xinh đẹp lại có thể thì thầm với kẻ khác là mình vừa già vừa xấu? Tại sao một đề xuất khi hỏi ý kiến từng cá nhân thì ai cũng đồng tình, đôi khi là 100%, nhưng đến khi đem ra bỏ phiếu thì bị phủ quyết?
Độc giả nào từng thất vọng về những giả dối đó sẽ bớt muộn phiền hơn nếu biết hiện tượng này thực ra là một đề tài khoa học có tính thực tiễn cao. Timur Kuran, một giáo sư kinh tế học người Mỹ gốc Thổ, gọi đó là "preference falsification", tạm dịch là "ý nguyện che giấu". Nó mô tả việc người được hỏi che giấu suy nghĩ và mong muốn thật sự của mình dưới những áp lực từ môi trường sống hay xã hội.
Ý nguyện che giấu có mặt khắp mọi nơi. Ngoài công sở, chúng ta có thể tặc lưỡi đóng góp một khoản từ thiện khi mọi người xung quanh đều làm, hay gật đầu đồng ý với tất cả các câu hỏi từ tổng đài chăm sóc khách hàng của một cửa hiệu mới mua đồ vì ngại mất thời gian. Vaclav Havel, một nhà văn và là nguyên tổng thống Czech, từng băn khoăn như vậy khi nhìn thấy một bức cổ động trong nhà một người bán hoa quả. Hoá ra anh ta không treo bức cổ động vì thực tâm ủng hộ điều gì, mà làm vậy chỉ để tránh bị làm phiền. "Thôi nào, tôi ủng hộ điều anh nghĩ đấy, hãy đi hỏi người khác đi", logic của hành động đó là như vậy.
Ở mức độ vĩ mô hơn, điều này cũng giải thích vì sao có những con số đáng ngờ khi khảo sát lấy ý kiến. Báo cáo của Bộ Nội vụ cho rằng mức độ hài lòng với dịch vụ công của người dân đạt mức trung bình là 80%, ở một số địa phương thậm chí lên đến 95%. Thế nhưng nếu tất cả đều hài lòng với dịch vụ công như vậy, tại sao vẫn nhiều phàn nàn, vẫn nhiều khiếu nại, và nhà nước vẫn tiếp tục thúc đẩy kế hoạch cải cách hành chính sau 30 năm thực hiện?
Trên bình diện cá nhân, ý nguyện che giấu thường không phải là vấn đề to tát. Thực ra trong cuộc sống, không ai trong chúng ta có thể 100% nói ra hết những gì mình nghĩ: vì sợ người khác tổn thương, không muốn làm mất hoà khí, lo ngại bị để ý, hay sợ bị trả thù. Với một xã hội Á Đông vốn đề cao tính hài hoà như Việt Nam, hiện tượng này lại càng phổ biến.
Nhưng trên bình diện xã hội, ý nguyện che giấu là chuyện hệ trọng. Những bộ não kiêu hãnh đoán sai kết quả Brexit và bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016 có lẽ hiểu rõ nhất bài học đó. Dựa trên những khảo sát công chúng trước khi bỏ phiếu, họ tự tin cho rằng "lý trí thông thường" sẽ đánh bại "cảm tính đám đông" với khoảng cách đáng kể. Lịch sử rốt cuộc đi theo hướng ngược lại.
Điều nguy hiểm của ý nguyện che giấu là nó thường gây nhiễu loạn thông tin cho những quyết sách lớn. Những nhà quản trị phần nhiều ra quyết định dựa trên sự đồng tình của công chúng. Nếu thông tin đó là không chính xác, thì quyết sách của họ đương nhiên nuôi dưỡng bất mãn của những người không dám hoặc không được bày tỏ quan điểm thật của mình. Ý nguyện che giấu tạo ra đứt gãy trong liên lạc giữa người dân và nhà nước: hai bên sẽ ngày càng bị đẩy xa khỏi nhau.
Ý nguyện che giấu thường đi liền với đám đông câm lặng, những người không thường xuyên bày tỏ ý kiến. Họ sẽ chỉ nuôi dưỡng sự không hài lòng của mình trong bóng tối. Thái độ đó có thể mất đi sau một thời gian, khi thực tế cuộc sống không còn đi chệch đường ray với ý nguyện của họ. Nhưng những ẩn ức đó cũng có thể cháy âm ỉ, chỉ chực bùng phát khi vượt qua ngưỡng chịu đựng của mỗi cá nhân. Khi cả một cộng đồng cùng nung nấu một ý nguyện che giấu thì đó thực sự là quả bom nổ chậm. Những bùng phát bạo lực và hành vi quá khích của đám đông vừa qua theo tôi, có một phần hệ quả từ đó.
Để hạn chế những tác động tiêu cực của ý nguyện che giấu, đương nhiên, là khiến nó không còn bị "che giấu" nữa. Nhà nước cần khuyến khích người dân bày tỏ quan điểm của mình một cách hợp pháp và đường hoàng, để hai bên xích lại gần nhau hơn. Điều này, như bài viết của tôi đề xuất cách đây ba năm, bao gồm việc nâng cao chất lượng của các tổ chức trung gian - các đoàn thể quần chúng và tổ chức xã hội - đồng thời tạo cơ sở để người dân bày tỏ ý kiến trực tiếp bằng những khung pháp lý cụ thể.
Trên tất cả, tôi tin rằng không một ai muốn giữ mãi trong lòng những ấm ức của mình. Họ cần được chia sẻ, và sẵn sàng chia sẻ nếu lãnh đạo thực tâm muốn biết ý kiến của họ. Câu chuyện đối thoại để tháo ngòi nổ Đồng Tâm năm ngoái cho thấy điều đó.
Suy cho cùng, đất nước chỉ có thể thịnh vượng nếu ý nguyện của dân và ý nguyện của lãnh đạo song hành với nhau.
Nguyễn Khắc Giang
Quan tâm
389

Lưu
Ý kiến bạn đọc (46)
Mới nhất | Quan tâm nhất
"...Đất nước chỉ có thể thịnh vượng nếu ý nguyện của dân và ý nguyện của lãnh đạo song hành với nhau. "Qúa đúng luôn! Cảm ơn tác giả! Bài viết rất hay.
Thanh Tùng - 06:59 13/06
  287 Thích | Trả lời | Chia sẻ
Cũng có những ý nguyện che dấu khác mà chiều ngược lại cũng không tiện bày tỏ đâu bạn(cho dù có thật tâm muốn lắng nghe) đặc biệt là ý đồ che dấu(nó hơn ý nguyện nhiều đấy) vì nó dùng sự giả dối để che.
vinhnd09 - 14 giờ trước
  Thích | Trả lời | Chia sẻ

Tối qua là bài " kỹ thuật lập pháp " bây giờ là "ý nguyện che giấu "và trước đó là rất nhiều những góp ý xa, gần của những người thật sự tâm huyết và hiểu biết vậy mà nó cứ trôi tuột đi đâu mất
Phantranbaokhanh - 05:07 13/06
  249 Thích | Trả lời | Chia sẻ
bài tối qua tôi bình luận "muộn rồi", hôm nay tôi cũng nói lại "muộn rổi"
quanghai52 - 16 giờ trước
  Thích | Trả lời | Chia sẻ

Bài viết hay, tiếc rằng ko biết lãnh đạo có chịu đọc và chịu hiểu.
tamtam - 07:10 13/06
  177 Thích | Trả lời | Chia sẻ
Chưa chắc. Khó.
Tien Nam - 21 giờ trước
  28 Thích | Trả lời | Chia sẻ

Một bài viết rất hay, rất ý nghĩa và rất đúng trong bối cảnh hiện nay. "Ý nguyện che giấu" sẽ mất đi khi việc bày tỏ được khuyến khích, tạo điều kiện và có người lắng nghe. Rất tâm đắc bài viết này "Khi cả một cộng đồng cùng ...
minhnguyen6372 - 08:02 13/06
  85 Thích | Trả lời | Chia sẻ

"Ý nguyện che giấu" - một kỹ năng sống. Cảm ơn tác giả, giờ tôi đã biết mình nên có thái độ như thế nào trong môi trường làm việc của mình.
Trần Thế Quang - 00:39 13/06
  82 Thích | Trả lời | Chia sẻ

Trước tiên, hãy đảm bảo việc bạn được lắng nghe đã. Khi được lắng nghe, ai cũng muốn nói thật hơn điều mình mong muốn.
Nguyen Thanh Hai - 07:20 13/06
  73 Thích | Trả lời | Chia sẻ

Bài viết rất đúng những gì mà người dân chúng tôi suy nghĩ.
tuanta - 23 giờ trước
  58 Thích | Trả lời | Chia sẻ

Bài viết quá hay, phản ánh một vấn đề thực tế xã hội. Những người có trách nhiệm cần đọc và suy nghĩ.
Thanh Thoai Nguyen - 23 giờ trước
  49 Thích | Trả lời | Chia sẻ

Nhất trí cao bài viết này
toan lê - 07:45 13/06
  45 Thích | Trả lời | Chia sẻ

Xem thêm

Cùng tác giả
Tham nhũng đất 23
Những cuộc gặp Đà Nẵng
18 triệu tương lai 70
Đại học tỷ đô 130
Dân số già 78
Bẫy kiều hối 53
Người phán xử 57
Giải cứu thịt heo 46

2018-06-14 9:58 GMT+07:00 Tran Huutoan <huutoan66@gmail.com>:

2018-06-14 9:57 GMT+07:00 Tran Huutoan <huutoan66@gmail.com>:

On Thu, Jun 14, 2018 at 8:55 AM, Mail Delivery Subsystem <mailer-daemon@googlemail.com> wrote:

Address not found

Your message wasn't delivered to huutoan66.weblog.@gmail.com because the address couldn't be found, or is unable to receive mail.

LEARN MORE

The response was:

The email account that you tried to reach does not exist. Please try double-checking the recipient's email address for typos or unnecessary spaces. Learn more at https://support.google.com/mail/?p=NoSuchUser p4-v6sor1789439otd.5 - gsmtp

Final-Recipient: rfc822; huutoan66.weblog.@gmail.com
Action: failed
Status: 5.0.0
Diagnostic-Code: smtp; The email account that you tried to reach does not exist. Please try double-checking the recipient's email address for typos or unnecessary spaces. Learn more at https://support.google.com/mail/?p=NoSuchUser p4-v6sor1789439otd.5 - gsmtp
Last-Attempt-Date: Wed, 13 Jun 2018 18:55:10 -0700 (PDT)

---------- Forwarded message ----------
From: Tran Huutoan <huutoan66@gmail.com>
To: quyen nguyen tan <tanquyen9@gmail.com>, "huutoan66.weblog." <huutoan66.weblog.@gmail.com>
Cc:
Bcc:
Date: Thu, 14 Jun 2018 08:55:09 +0700
Subject: Re: Ý nguyện che giấu
Quốc gia thiếu ngủ

Thứ tư, 6/6/2018, 00:03 (GMT+7) *112*
<https://vnexpress.net/tin-tuc/goc-nhin/quoc-gia-thieu-ngu-3759470.html#box_comment>
Lưu

Đầu năm nay, một nhóm học sinh phổ thông ở Sài Gòn tự làm khảo sát trên
hàng nghìn bạn
<https://vnexpress.net/tin-tuc/giao-duc/hoc-sinh-thpt-o-sai-gon-dang-thieu-ngu-tram-trong-3694127.html>cùng
lứa và phát hiện ra rằng 81,8% số bạn được hỏi ngủ dưới 7 tiếng mỗi ngày.
Nguyên nhân chính là do áp lực học hành.

Truyền thông khi ấy mô tả rằng đó là "lời kêu cứu" vì thiếu ngủ của học
sinh. Nhưng nghiên cứu rất ý nghĩa này nhanh chóng rơi vào quên lãng.

Lúc mới sang Việt Nam, tôi làm quản lý một trung tâm tiếng Anh dành cho
người Hàn Quốc. Học sinh Hàn Quốc học suốt ngày, rồi tiếp tục đi học tại
các trung tâm tiếng Anh, toán học, văn học… rồi về làm bài tập. Tụi nhỏ chỉ
ngủ từ bốn đến sáu tiếng mỗi ngày.

Tôi thấy rất bối rối và khó hiểu. Tại sao cha mẹ Hàn Quốc muốn điều tốt
nhất cho con cái mình, sẵn sàng chi trả mọi giá để con được hưởng nền giáo
dục tiên tiến nhất mà lại không cho tụi nhỏ ngủ đủ thời gian? Tôi thấy điều
này không tốt chút nào. Hồi nhỏ ở Canada, tôi vào học lúc 9 giờ sáng và tan
trường lúc 3 giờ rưỡi chiều, rồi có thể làm bài tập về nhà. Nhưng ít lắm,
hầu như tôi không làm.

Và trong khi nối bước Hàn Quốc trở thành "con rồng châu Á" mới, xã hội Việt
Nam cũng lại đang tạo ra tình trạng này. Năm 2016, một bác sĩ nhi khoa
khẳng định 40% trẻ em Việt Nam đang thiếu ngủ
<https://suckhoe.vnexpress.net/tin-tuc/suc-khoe/40-tre-viet-thieu-ngu-do-hoc-qua-nhieu-3408695.html>
do học quá nhiều. Nghiên cứu của các em học sinh phổ thông đầu năm nay còn
đáng sợ hơn: cứ 5 em học sinh thì có 4 em khó tập trung trên lớp vì thiếu
ngủ.

Theo hầu hết các nghiên cứu uy tín đã từng được thực hiện, mỗi ngày con
người phải ngủ ít nhất là tám tiếng để não có đủ thởi gian "ôn" lại những
gì đã học hôm trước.

Giáo sư thần kinh học Matthew Walker từ Viện Đại học California-Berkeley
làm một thí nghiệm trên chuột, cho chúng "giải quyết" một mê cung vừa sức
rồi đi ngủ. Khi quét não chuột, ông thấy nó vẫn đang cố gắng tìm lối thoát
khỏi mê cung ngay trong giấc ngủ mà lại nhanh hơn gấp hai mươi lần khi
thức. Quả thực, ngày hôm sau, con chuột xử lý mê cung hiệu quả hơn hôm
trước từ 20% đá