Lãng phí sách giáo khoa

Thứ sáu, 5/10/2018, 02:19 (GMT+7) Lưu

Suốt năm năm tiểu học, có những cuốn sách con tôi hầu như không bao giờ mở ra ở nhà, trên lớp. Nhưng đó là những cuốn sách nằm trong danh mục bắt buộc trẻ phải có, do giáo viên yêu cầu.

Trong chiếc ba lô nặng trĩu của con lúc nào cũng phải có đủ những cuốn sách theo danh mục yêu cầu đó, nhiều khi chỉ vì "nhỡ cô bảo lấy ra học". Mỗi lần cùng con soạn sách vở và đồ dùng học tập, mẹ con lại bất đồng vì mẹ muốn bỏ bớt ra, con khăng khăng cho hết vào. Có những môn cần đến ba quyển sách và ba quyển vở. Ví dụ, riêng môn Tiếng Việt lớp Một thì có: sách giáo khoa Tiếng Việt, sách - vở tập viết, sách - vở bài tập Tiếng Việt. Chiếc ba lô của con tôi thường xuyên nặng vài cân. Lần nào xách thử những chiếc ba lô của học trò, tôi cũng xót xa vì quá nặng.

Lên cấp học cao hơn, mỗi môn học cũng thường phải có ít nhất hai đầu sách. Ngoài ra, tùy từng trường, tùy từng môn, tùy từng giáo viên, học sinh được yêu cầu trang bị thêm vở bài tập - được in dưới dạng sách, rồi sách tham khảo.

Có khoảng 20 triệu học sinh bước vào năm học mới mỗi năm. Một trong mối quan tâm  hàng đầu của phụ huynh là mua đủ sách giáo khoa cho con. Sách năm trước của anh, năm nay em không dùng được. Nên năm nào cũng vậy, nhu cầu về sách giáo khoa không bao giờ giảm, dù còn rất nhiều gia đình nghèo, để mua một bộ sách giáo khoa cũng phải suy nghĩ, chưa kể nếu họ có vài ba đứa con đi học.

Nói đến sách, nói đến gần 100 triệu bản sách phải bỏ đi hàng năm do không thể tái sử dụng, tôi lại ngậm ngùi nhớ đến một người bạn. Nhiều năm nay, cứ chuẩn bị vào năm học mới, anh lại đau đáu làm thế nào để có sách cho trò nghèo vùng cao. Sách mới thì không đủ tiền mua, sách cũ xin được thì không thể dùng. Vậy mà người ta vẫn thản nhiên biến sách cũ thành đồng nát, thản nhiên nhìn trẻ nghèo thất học, và vẫn thản nhiên vẽ lên những kế hoạch nghìn tỷ. Sự thản nhiên đó đáng sợ ở chỗ luôn có sức bao trùm và lan rộng không thể kìm hãm. Nó vẫn chưa được phanh lại bởi những người có trách nhiệm, có thẩm quyền đã không làm gì; còn những người dân thường chỉ biết hiền lành tuân thủ hoặc thở dài chấp nhận. 

Cơ chế độc quyền dành cho Nhà xuất bản Giáo dục trong việc phát hành sách giáo khoa suốt hàng chục năm qua liệu có tạo ra những mục tiêu phi giáo dục? Dư luận đã đặt hoài nghi như vậy khi sách liên tục được cải cách sửa đổi từ dạng có thể dùng nhiều lần sang dạng chỉ dùng được một lần, từ hình thức một cuốn cho một môn học đến nhiều cuốn cho một môn học; khi chính Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng đã nhấn mạnh có thực tế là nhiều trường bằng cách này hay cách khác 'ép' học sinh, phụ huynh mua sách tham khảo để hưởng hoa hồng, rằng đây là "một trong những biểu hiện của tiêu cực trong giáo dục".

Một lớp học ở trường công có sỹ số trung bình là 45 học sinh với năng lực nhận thức cũng như định hướng tương lai khác nhau. Nên sách giáo khoa trong các trường phổ thông, theo tôi, chỉ đủ sức gánh một sứ mệnh duy nhất là trang bị cho học sinh những kiến thức cơ bản ở mức độ phổ cập. Để vượt qua giới hạn phổ cập và đạt mục tiêu cao hơn, xa hơn, sách giáo khoa cũng như những bộ sách được biên soạn dành cho giáo duc đại trà chắc chắn không phải là lựa chọn tối ưu.

Bản thân tôi từ lâu cũng đã không còn phụ thuộc nhiều vào sách giáo khoa khi lên lớp. Với tôi nếu một giờ học chỉ xoay quanh nội dung trong sách giáo khoa thì cực kỳ đơn điệu và nhàm chán. Tôi luôn cố gắng sử dụng máy chiếu, máy tính, tranh ảnh, phim, bài hát hoặc các tài liệu bổ trợ để giúp học trò tiếp cận kiến thức một cách tự nhiên và hiệu quả nhất. Tất nhiên, mỗi môn học có một đặc thù và không phải lúc nào chúng tôi cũng có thể soạn được những giáo án như vậy. Trong điều kiện giáo viên bị bó chặt giữa vô số khó khăn như hiện tại thì việc này đòi hỏi sự cố gắng và tâm huyết rất lớn. 

Dạy học không phụ thuộc nhiều vào sách giáo khoa cũng là cách dạy mà tôi đã tiếp nhận được trong thời gian học tập tại Nhật Bản. Buổi học đầu cách đây gần 20 năm đã cho tôi ấn tượng sâu sắc đến tận bây giờ. Giờ học bắt đầu bằng một bài hát do ca sỹ nổi tiếng của Nhật trình bày, xen kẽ các đường link có nội dung liên quan đến bài học, những hình ảnh sống động của lớp lớp thanh niên đầy sức trẻ và hoài bão trong công cuộc kiến thiết đất nước đã chuyển tải đến trái tim cũng đầy sức trẻ và hoài bão của tôi khi đó một nguồn năng lượng mạnh mẽ.

Người thầy cứ thế hướng đạo cho tôi tiếp cận những kiến thức đất nước học, văn hóa và giáo học pháp một cách đầy sáng tạo. Còn sách giáo khoa được dùng để tham khảo, được xem như một khung năng lực để tham chiếu. Hết khóa học, tôi đạt được cấp độ gì, biết vận dụng kiến thức ra sao, và quan trọng là trở thành con người có tố chất như thế nào, đó mới chính là thước đo chất lượng giảng dạy của người thầy.

Rõ ràng chất lượng giáo dục không hề phụ thuộc vào một bộ sách giáo khoa duy nhất, càng không thể giao phó cho một nhóm người độc quyền định đoạt con đường tiếp cận tri thức cho khoảng 20 triệu học sinh phổ thông. Có rất nhiều chiếc chìa khóa để mở các cánh cửa khác nhau dẫn vào những ngôi nhà khác nhau. Người thầy nào tìm được chiếc chìa khóa hữu hiệu nhất, mở được cánh cửa dẫn vào ngôi nhà tốt nhất sẽ trở thành lựa chọn tất yếu của xã hội.

Năm học này, khoảng 100 triệu bản sách được bán ra, đồng nghĩa với việc khoảng 100 triệu bản sách trở thành giấy vụn, và khoảng 1.000 tỷ đồng của phụ huynh phải trả cho các đại lý sách. Bên cạnh sự lãng phí đó, tôi lại bị ám ảnh bởi những ánh mắt của trẻ vùng cao khi không có nổi một cuốn sách để đón ngày khai giảng.

Công nghệ làm sách giáo khoa, vì đâu, đã thiếu nhân văn ngay trong chính một ngành nghề cần nhân văn nhất?

Đỗ Sông Hương

 Quan tâm

28

  

Lưu

Ý kiến bạn đọc (10)

Mới nhất | Quan tâm nhất

Mới nhấtQuan tâm nhất

Nhớ một thời,hễ khi bước vào năm học mới, mỗi cuốn vở và đặc biệt sách giáo khoa luôn được chúng tôi lấy giấy báo bọc quanh bìa lại. Hơn ai hết, vì chúng tôi hiểu sách- vở là những người bạn sẽ gắn bó dài lâu, thân thiết với ...  

Ngọc Hải - 1 giờ trước

  26 Thích | Trả lời | Chia sẻ

 

"Công nghệ làm sách giáo khoa, vì đâu, đã thiếu nhân văn ngay trong chính một ngành nghề cần nhân văn nhất?"

Thuat LuongMinh - 57 phút trước

  11 Thích | Trả lời | Chia sẻ

 

Càng ngẫm càng thấy thương nhà xuất bản giáo dục.
Mỗi năm chi phí in ấn sách lỗ đến 40 tỷ đồng, nhưng vì trách nhiệm cộng đồng, họ vẫn phải 1 mình cắn răng gánh vác mà không dám chia sẻ cho các NXB khác.
Thật là xúc động

Anh vu - 1 giờ trước

  7 Thích | Trả lời | Chia sẻ

 

hay quá bạn Sông Hương ơi! bạn đang nói điều rất nhiều người hiểu ... chỉ tiếc rằng ... làm sao đây ?

vu tru - 43 phút trước

  4 Thích | Trả lời | Chia sẻ

 

BÀI VIẾT ĐẦY Ý NGHĨA THỰC TẾ THỜI HIỆN ĐẠI.SÁCH GIÁO KHOA CẦN NHÌN LẠI.. CHÚC TÁC GIẢ LUÔN VUI KHỎE.NHIỀU BÀI VIẾT NỮA. CỦA CÔ GIÁO .SÔNG HƯƠNG

QUANG TRƯƠNG - 1 giờ trước

  3 Thích | Trả lời | Chia sẻ

 

Chúng ta chưa giàu đã lãng phí đủ đường: những công trình đội vốn, kém hiệu quả, đội ngũ cán bộ ăn lương quá đông, những đoàn thể quần chúng nhiều khi hoạt động mang tính phong trào và bề nổi, nay lại thêm chuyện lãng phí in ấn sách ...  

NMDung - 4 giờ trước

  3 Thích | Trả lời | Chia sẻ

 

Tổ chức thi ĐH thì cho rằng hoang phí vậy sgk năm nào cũng đổi có hoang phí không? Học cách năm mà 2 sách 2 chương trình khác nhau, giờ thấy công việc " trồng người" quá vất vã: từ phụ huynh đến thầy cô rồi đến NXB, 365 ...  

Hoàng Lâm - 53 phút trước

  2 Thích | Trả lời | Chia sẻ

 

Trang trọng bài viết này của nhà giáo.

oanh le - 4 giờ trước

  2 Thích | Trả lời | Chia sẻ

 

Đúng. SGK chỉ là khung,giới hạn lượng kiến thức tối thiểu buộc phải đạt đối với mỗi cấp độ học sinh.
SGK phải được tái sử dụng nhiều lần, trường phổ thông phải tổ chức thư viện,thu gom , lưu dụng SGK phục vụ những HS không có điều kiện hoặc ...  

MinhNgoc - 1 giờ trước

  1 Thích | Trả lời | Chia sẻ

 

"Rõ ràng chất lượng giáo dục không hề phụ thuộc vào một bộ sách giáo khoa duy nhất, càng không thể giao phó cho một nhóm người độc quyền định đoạt con đường tiếp cận tri thức cho khoảng 20 triệu học sinh phổ thông."
Một ý kiến vô cùng chính ...  

Đức Lợi - 1 giờ trước

  Thích | Trả lời | Chia sẻ

 

 

Chủ tịch WEF: Đừng để con người thành nô lệ của robot

Ông Klaus Schwab cho rằng con người cần là trung tâm của Cuộc Cách mạng 4.0 và  robot chỉ là công cụ để phục vụ, hỗ trợ.

• Những người có thể thất nghiệp vì trí tuệ nhân tạo / Vì sao doanh nghiệp toàn cầu muốn dự Diễn đàn Kinh tế thế giới?

Trong buổi họp báo sáng nay về Cách mạng Công nghiệp lần thứ Tư, nhà sáng lập kiêm Chủ tịch Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) - Klaus Schwab cho rằng thế giới không thể xem nhẹ tác động của cuộc cách mạng này, với cả các mô hình kinh doanh và các quốc gia. Nó không chỉ đơn thuần về một công nghệ, như các cuộc cách mạng trước đây, mà là về nhiều loại công nghệ khác nhau. Bên cạnh đó, cách mạng 4.0 còn có tốc độ phát triển rất nhanh.

"Vì vậy, điều cần làm trong dài hạn, không chỉ ở Việt Nam, mà cả mọi nơi, là đảm bảo con người luôn ở trung tâm của cuộc cách mạng", ông nhấn mạnh. WEF đã thành lập một bộ phận đặc biệt, đặt ở nhiều nơi trên thế giới, để hỗ trợ, đảm bảo con người không trở thành nô lệ của robot. Robot chỉ là công cụ phục vụ con người.

Thứ trưởng Bùi Thanh Sơn (trái) và Chủ tịch WEF - Klaus Schwab (giữa) trong sự kiện sáng nay. Ảnh: Giang Huy

Ông cho biết mục tiêu của diễn đàn lần này là thu hút sự quan tâm của mọi người về Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4, nâng cao tinh thần doanh nhân và giúp chính phủ đưa ra các chính sách phù hợp. Chủ tịch WEF kỳ vọng mọi người không coi 4.0 là mối đe dọa, mà là cơ hội để Việt Nam và các nước trong khu vực tăng tính cạnh tranh. "Các nước trên thế giới bỏ lỡ chuyến tàu 4.0 sẽ thất bại", ông nhấn mạnh.

Khẳng định Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4 sẽ khiến nhiều việc làm hiện tại mất đi, ông Schwab cho rằng "chúng ta không nên bi quan, mà phải lạc quan", vì nhiều việc làm mới cũng sẽ được tạo ra. Điều quan trọng là chính phủ cần có chính sách cần thiết để tạo thuận lợi cho quá trình chuyển dịch. Giáo dục – đào tạo về công nghệ mới cần được chú trọng, đặc biệt với người trẻ. Tư duy của mọi người cũng cần thay đổi để thích ứng.

Thứ trưởng Ngoại giao - Bùi Thanh Sơn cũng đồng ý với nhận định về tác động toàn diện của cuộc cách mạng này trên thế giới. Không quốc gia nào không bị ảnh hưởng bởi 4.0. "Hiểu rõ tác động của việc này với cả các doanh nghiệp, nền kinh tế, quốc gia và cả xã hội là điều quan trọng để đảm bảo thành công trong thế kỷ 21", ông khẳng định. Ông cũng cảm ơn vì WEF đã hỗ trợ Việt Nam tận dụng cơ hội từ Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4.

Về phần mình, Chủ tịch WEF cho biết "đã có sự hợp tác tuyệt vời với Việt Nam". Điều này thể hiện ở con số 1.000 đại biểu đăng ký tham dự diễn đàn. Đây cũng là hội nghị WEF ASEAN quy mô lớn nhất đến nay. Nó cho thấy sự tự tin và tiềm năng của cả Việt Nam lẫn khu vực ASEAN.

Hà Thu

 Quan tâm

0

Lưu

Tweet

 

Có thật '9 người dân nuôi 1 cán bộ nhà nước'?

06/09/2018  05:00 GMT+7

 - "9 người dân nuôi một cán bộ nhà nước" - một con số gây sửng sốt. Tuy nhiên, có đến mức 9 người dân nuôi 1 cán bộ, công chức, viên chức?

Sáp nhập huyện, xã: Chưa nhập đã 'chạy', người này người kia gọi điện

Nồi cơm Thạch Sanh cũng khó bao nổi bộ máy cồng kềnh

Tinh gọn bộ máy: Lấy đá ghè chân mình cũng phải làm

Gần đây, báo chí dẫn số liệu cán bộ, công chức, viên chức (CBCCVC) của PGS.TS Phạm Duy Nghĩa, tính trên số dân cả nước thì trung bình 9 người dân nuôi 1 cán bộ nhà nước.

Một con số gây sửng sốt. Vẫn biết, từ trước đến nay cả quan chức nhà nước lẫn người dân đều thống nhất biên chế nhà nước nhiều, người nhà nước thừa so với yêu cầu và do đó cần giảm mạnh biên chế. Tuy nhiên có đến mức 9 người dân nuôi 1 CBCCVC?

Không có số liệu thống nhất

Trước hết, phải khẳng định điều kỳ lạ từ hàng chục năm nay là không có số liệu thống nhất về đội ngũ CBCCVC.

Đó là do cách phân công trách nhiệm trong quản lý biên chế: mảng Đảng, đoàn thể chính trị - xã hội do Ban Tổ chức TƯ, mảng Quốc hội, trong đó có Tòa án và Viện KSNDTC do Ủy ban Thường vụ QH và mảng hành chính nhà nước do Bộ Nội vụ quản lý. Cả 3 cơ quan đều quyết về biên chế trong mảng của mình, cho nên lúc khớp lại các con số vênh nhau không nhỏ.

Giải pháp khắc phục cách quản lý này cũng đã được đặt ra là quy vào một đầu mối thống nhất, rồi có sự phân công cụ thể tiếp theo trong quản lý.

Không tính người trong DNNN, lực lượng vũ trang

Từ trước đến nay ta luôn không tính người lao động trong DNNN vào số liệu CBCCVC, trong khi đa phần các nước đều tính gộp vào số liệu người trong khu vực công. Cho nên khi so sánh với các nước, số liệu nước ta vẫn lợi thế hơn chút ít, đây là điểm cần lưu ý khi so sánh quốc tế.

Ảnh: Quang Phúc

Tương tự như vậy là không tính số lượng người đang làm việc trong lực lượng vũ trang, ở ta bao gồm chủ yếu là người trong Bộ Quốc phòng và Bộ Công an.

Như vậy riêng việc không tính người làm việc trong DNNN và trong lực lượng vũ trang trong tổng số người nhà nước đã làm cho tỷ lệ CBCCVC/người dân ở nước ta nhỏ đi kha khá so với phần lớn các nước trên thế giới.

Theo PGS.TS Phạm Duy Nghĩa, số lượng người hưởng lương, phụ cấp từ ngân sách nhà nước ước tính là 11 triệu người, trong đó ở cấp khóm, xóm, tổ dân phố xã, phường là 1,3 triệu. Nếu số liệu đúng như vậy thì về đại thể, cứ bình quân 9 người Việt Nam phải nuôi 1 người làm việc, hưởng lương hoặc phụ cấp từ ngân sách nhà nước.

Con số 11 triệu như nêu ra là tương đối chuẩn, nhưng sự nhầm lẫn ở đây chính là cho rằng cả 11 triệu người này là CBCCVC đang làm việc. Theo cơ cấu thì 11 triệu người này bao gồm:

CBCCVC đang làm việc trong cơ quan, tổ chức đảng, đoàn thể, cơ quan nhà nước từ trung ương đến cấp xã.

Người hoạt động trong lực lượng vũ trang.

Người về hưu.

Người hưởng các loại chính sách, chế độ của nhà nước như bà mẹ VN anh hùng, gia đình có công với cách mạng, người hưởng chế độ xã hội…

Riêng số CBCCVC đang làm việc hiện nay ở nước ta là khoảng hơn 3,6 triệu người, bao gồm:

Hành chính trung ương: 110.000 người, không kể 10.000 người hợp đồng theo NĐ 68.

Hành chính địa phương (tỉnh, huyện): 160.000, không kể 9.600 hợp đồng theo NĐ 68.

Cấp xã là 1.267.000 người (trong đó bao gồm 230.000 CBCC, cán bộ không chuyên trách cấp xã là 200.000 và cán bộ không chuyên trách cấp thôn, tổ dân phố là 837.000).

Biên chế sự nghiệp (chủ yếu là người làm việc trong các trường và bệnh viện công lập từ cấp xã lên đến trung ương): khoảng 2,1 triệu người (Theo báo cáo của đoàn giám sát QH khóa 14 số 08/BC-ĐGS ngày 12/10/2017; Kết quả giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2016).

Và nếu lấy 3,6 triệu này tính theo đầu dân số sẽ cho ra một tỷ lệ khiêm tốn hơn nhiều (26 người dân "nuôi" 1 cán bộ nhà nước, tất nhiên chưa tính người trong DNNN và lực lượng vũ trang).

"Dân nuôi cán bộ nhà nước"

Ta cũng như các nước trên thế giới đều cùng áp dụng nhiều chuẩn, nhiều công thức trên các lĩnh vực, ví dụ như bao nhiêu dân có một bác sỹ, giáo viên. Tương tự là tương quan công chức và người dân. Cái đáng suy nghĩ là ở ta quen dùng khái niệm theo hướng hơi tiêu cực, tức là bao nhiêu dân "nuôi" một công chức, trong khi đa phần các nước chỉ dùng khái niệm tỷ lệ công chức trên đầu dân. Vậy mấy ông CBCCVC đang được dân "nuôi" này làm gì:

Ra thể chế, chính sách, pháp luật;

Thực thi pháp luật;

Khám, chữa bệnh cho người dân;

Dạy dỗ học sinh học hành…

Còn có thể kể ra nhiều thứ đội ngũ này làm. Điểm quan trọng rút ra ở đây là xã hội không thể phát triển tốt mà không có bộ phận được "dân nuôi" này. Hãy xem đội ngũ được "dân nuôi" này đóng góp cho sự phát triển của quốc gia ra sao như ở Singapore, Nhật bản, Thụy Sỹ…

Và ngược lại khi đội ngũ này quá đông so với yêu cầu, hoạt động kém như ở ta hiện nay thì buộc người dân đặt ra yêu cầu phải tinh giản, giảm bớt.

Phải làm thế nào để CBCCVC phục vụ thực sự xã hội, người dân, làm thế nào để chất lượng dịch vụ công tốt hơn, làm thế nào để không còn hối lộ, tham nhũng trong đội ngũ CBCCVC. Đây lại là câu chuyện dài còn phải làm trong nhiều năm nữa.

Trung bình cứ 9 người dân nuôi 1 cán bộ nhà nước

Theo tính toán của PGS.TS Phạm Duy Nghĩa, bình quân cứ 9 người Việt Nam phải nuôi 1 người làm việc và hưởng tiền từ ngân sách nhà nước.

Ấn tượng thật: Bỏ 6 Tổng cục Bộ Công an

Bộ máy Bộ Công an được sắp xếp, thay đổi lần này mang lại bước chuyển lớn, ấn tượng thật sự cho hệ thống hành chính nước ta.

Bộ Công an tinh gọn được, nơi khác chẳng có cớ nói không

Chỗ được xem là khó và nhạy cảm trong sắp xếp tổ chức bộ máy như Bộ Công an đã làm được thì nơi khác không có cớ gì để nói không.

Bộ trưởng Nội vụ: Bộ Công an bỏ tổng cục, địa phương mạnh dạn sáp nhập

Bộ trưởng Nội vụ nhận định việc Bộ Công an bỏ cấp tổng cục là một quyết định rất mạnh dạn, cho thấy thực tế việc dù khó cũng làm được.

Bộ trưởng, chủ tịch tỉnh vào Quốc hội hết, lấy ai chất vấn?

GS.TS Nguyễn Hữu Khiển, nguyên Phó giám đốc Học viện Hành chính quốc gia đề nghị nghiên cứu hạn chế việc bộ trưởng, chủ tịch tỉnh làm ĐBQH.

Đinh Duy Hòa

• Bạn thích bài viết này ?
• Bình luận

• Chủ đề :

sắp xếp bộ máy

Đinh Duy Hòa

tinh giản biên chế

tinh gọn bộ máy

công chức

TIN LIÊN QUAN

'6-8 bộ, hàng chục tỉnh có thể sáp nhập với nhau'

Sáp nhập sở: 2 người 1 ghế giám đốc xử lý thế nào?

Sáp nhập huyện, xã: Ai đi ai ở, Trung ương không làm thay

Bộ máy quá nhiều sếp, không ngân sách nào nuôi nổi

Cải cách bộ máy: Mấy chục năm vẫn loay hoay

Tinh gọn bộ máy sẽ ra tiền, ra gạo

Bộ Nội vụ làm gì để 'giảm béo' bộ máy cồng kềnh?

Tài sản của Vũ 'nhôm' nằm trong tay ai, thu hồi được không?